Beelden brengen iets anders dan tekst. Onze hersenen ‘lezen’ beelden op een andere manier. Hoe zit die relatie eigenlijk, tussen beeld en tekst?
Wing bestaat uit talige mensen, rekenwonders, beelddenkers en beeldenmakers. Dit is een diversiteit die we koesteren. Voor ieder van ons is duidelijk dat de rol van beelden steeds groter wordt in communicatie. Hoe helpt verbeelding ons in de projecten waar we aan werken? En wat is de toegevoegde waarde voor onze opdrachtgevers?
Beelden en verbeelding
Wing begeleidt veranderingsprocessen in regio’s waarbij het gaat om de balans tussen mens en natuur. Ruimte is hierin een cruciaal aspect. Of het nu gaat over natuur, landbouw, wonen of waterberging. Het gaat bij ruimtelijke transities in ieder geval over een plek en een verandering. Zowel voor een technisch ontwerp als voor het voeren van een dialoog over de ontwikkeling helpt het om mogelijke veranderingen te verbeelden. Hoe ziet de toekomst eruit? Dit kan met kaarten die laten zien waar en hoe groot een ontwikkeling plaatsvindt. Verbeelding kan ook uitgaan van het landschapsbeeld zoals jij en ik het buiten waarnemen.
In één oogopslag
Tekeningen, fotocollages of film helpen om een toekomstige situatie voor ons te zien. Het fijne van beelden is dat ze samenhang tonen in één oogopslag. Dit is anders bij tekst. Tekst lees je lineair van links naar rechts waardoor de informatie volgordelijk en stapsgewijs binnenkomt. Het spreekwoord luidt ‘een beeld zegt meer dan duizend woorden’.
Ontwerpend denken
Verbeelding raakt aan een onderscheid dat relevant is: dat tussen analytische denkprocessen en ontwerpend denken. Analytische denkprocessen zijn gericht op het vinden van waarheden in het heden en verleden door onderdelen uiteen te leggen. Die kunnen geïllustreerd worden met bijvoorbeeld GIS, in kaart of in grafiek. Ontwerpend denken gaat juist over het integreren van samenhangende onderdelen. Ontwerpende denkers, zoals landschapsarchitecten, verkennen situaties door ruimtelijke informatie breed te analyseren en ze zoeken oplossingen door mogelijke toekomsten te visualiseren. Dit gaat vaak via verbeelding van varianten die verduidelijken wat er te kiezen valt.
Ontwerpende dialoog
Als mogelijkheden of varianten verbeeld worden is een ontwerpende dialoog essentieel om deze te beoordelen. Dat gaat zowel over waarden, wat vinden partijen belangrijk, als over feiten en de vraag of varianten gebaseerd zijn op solide kennis. In een ontwerpende dialoog spreken we en luisteren we. We tekenen wat er besproken wordt, binnen en buiten de lijntjes. Door te verbeelden maken we zichtbaar waar nog blinde vlekken, onzekerheden of onduidelijkheden liggen. Dit leidt bijvoorbeeld tot de keuze voor een abstracte schets die keuzes open houdt of een gedetailleerd kaartje met weinig onzekerheden. Keuzes en hun ruimtelijke consequenties komen in het laatste geval helder in beeld.
Verleiding
Net zoals er goede en slechte teksten zijn, zijn er goede en slechte beelden. Dit is uiteraard afhankelijk van de context en het doel. Van een goede kaart mag je een heldere legenda verwachten die scherp weergeeft waarover het moet gaan. Een goede legenda is tegelijk een agenda voor het gesprek over de toekomst. Ten slotte: beelden kunnen verleiding weergeven voor een wenselijke toekomst. Wat willen we? In een ontwerpende dialoog is het droombeeld een middel om samen inspiratie en richting te vinden. Hierna moet een reality-check plaats vinden. Om vervolgens de schouders eronder te zetten. Wat is uw gedroomde toekomst?