NS en ProRail gaan op diverse locaties zonne-energie langs het spoor ontwikkelen. Vanuit een verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het Nederlandse landschap heeft het Bureau Spoorbouwmeester aan Wing gevraagd om hiervoor een handboek te ontwikkelen.
De spoorsector streeft naar een volledige duurzame energievoorziening. Een belangrijke bijdrage kan worden geleverd door zonne-energiesystemen. Niet alle gebouwen en niet alle locaties van het spoor lenen zich daartoe. Er is sprake van een grote invloed op de omgeving, zowel ruimtelijk als ecologisch. Daarom is de ontwikkeling van energie onderdeel van het programma Spoorbeeld, van Bureau Spoorbouwmeester. Spoorbeeld is in feite een uitgebreide set ontwerpuitgangspunten, richtlijnen en visies bij het ontwerp van de spooromgeving. Ook de architectuur van stations valt hieronder. Gericht op zonne-energiesystemen zijn er binnen Spoorbeeld twee handboeken gemaakt: een voor stations en een voor locaties langs het spoor.
Het handboek
Het ‘handboek zonnepanelen spoor’ geeft uitgangspunten en ontwerpprincipes voor de ruimtelijke toepassing van grondgebonden zonne-panelen. Algemene uitgangspunten tonen op welke wijze de kwaliteit van het spoorlandschap wordt gedefinieerd en hoe daarin de positie van zonne-energie kan zijn. Bijvoorbeeld: hoe gaat men op met zicht, met dominantie in het landschap en wat is de relatie tussen een spoorberm en het omliggende landschap? Specifieke ontwerpprincipes gaan in op allerlei aspecten van de toekomstige inrichting. Dit gaat over bijvoorbeeld bodem en water, ecologie, vereiste installaties, meervoudig ruimtegebruik en de inrichting van randen.
Voorbeelden
Het handboek bestaat uit tientallen tekeningen en fotovisualisaties. Om de ontwerpprincipes te illustreren zijn zowel goede als slechte voorbeelden gevisualiseerd. Er is daarnaast ontwerpend onderzoek verricht naar enkele locaties. Door hiervoor ontwerpschetsen te maken zijn er inzichten ontstaan die terugvertaald konden worden naar de ontwerpprincipes.
Gebruik
Het handboek geeft handvatten voor NS en ProRail, voor locaties waarvan zij zelf eigenaar zijn. Het handboek biedt daarnaast inspiratie voor derden, wanneer zij zonne-energie ontwikkelen in de buurt van het spoor.