Op Schiermonnikoog gaan zeven melkveehouders het aantal melkkoeien met een derde terugbrengen om de stikstof-uitstoot terug te dringen. Ook gaan ze een kaasmakerij beginnen én meer in harmonie met de natuur boeren. De overgang naar duurzame landbouw heeft veel voeten in de aarde en er zijn veel partijen bij betrokken. Wing begeleidt het project.
De Nederlandse landbouw staat op een keerpunt. Ook op de Waddeneilanden, waar de verdroging toeneemt en de stikstoflast de kwetsbare natuur op de duinen schaadt. Schiermonnikoog telt zeven melkveehouders. Om verplaatsing van een bedrijf naar de vaste wal te voorkomen, besloten zij in 2016 samen naar oplossingen te zoeken. Daar zijn veel overheden en organisaties bij betrokken, zoals het Ministerie van LNV, provincie Fryslân, gemeente Schiermonnikoog, Wetterskip Fryslân, Louis Bolk Instituut, D&U Advies, Rabobank, Natuurmonumenten, Vogelbescherming Nederland en FrieslandCampina. Het project is onderdeel van de Regio Deal Natuurinclusieve Landbouw Noord-Nederland.
De plannen
Met zoveel betrokkenen en verschillende doelen en wensen werd het project erg ingewikkeld. Daarom is Wing dit voorjaar gevraagd het project te leiden, om zo tot concrete afspraken te komen. Inmiddels zijn de drie pijlers helder. De boeren willen het aantal melkkoeien vrijwillig met circa 30 procent verminderen. Het verlies aan inkomsten zullen ze opvangen door een eigen Zuivelcoöperatie te starten en eigen unieke streekkaas te maken. Daarnaast streven de boeren naar een natuurrijk, biodivers eiland en willen natuurbevorderende maatregelen nemen zoals strokenteelt, kruidenrijk grasland en beter beheer van de bodem en van weidevogels. Verder willen ze plantaardig afval op het eiland benutten, bijvoorbeeld maaisel uit natuurgebieden verwerken in compost om zo de bodem te verbeteren.
Financiering
Voor de uitvoering van deze plannen is in de overgangsperiode veel geld nodig. De boeren gaan enerzijds hun veestapel fors inkrimpen, maar moeten tegelijk investeren in een circulaire bedrijfsvoering, de omschakeling in teelt, de natuurmaatregelen, de ontwikkeling van een nieuwe zuivellijn en de kaasfabriek. De benodigde transitievergoeding komt grotendeels van het Ministerie van LNV en de provincie Fryslân, via onder meer een aanvraag voor een pilot vanuit het Gemeenschappelijke Landbouw Beleid (GLB) van de Europese Unie. Wing helpt ook om dit aan te vragen.
Overeenkomst
Als projectleider organiseert Wing het overleg tussen de boeren en de betrokken partijen en bereidt het de verschillende afspraken voor. In februari 2021 zal de landbouwminister Schiermonnikoog bezoeken. Tijdens dat bezoek zullen de boeren, overheden en organisaties hun afspraken vastleggen in een overeenkomst over de uitvoering van de plannen.
Lees meer
Op 14 november 2020 publiceerde de Leeuwarder Courant een achtergrondverhaal over het project;