Het agrarische karakter van het Buitengebied West bij Amersfoort dreigt te verdwijnen doordat steeds meer boeren stoppen. Tegelijkertijd ondervinden de bewoners hinder van de toenemende stroom recreanten. Wing onderzocht wat dit betekent voor het landschap, en hoe de gemeente hier het beste mee kan omgaan.
Het Buitengebied West in Amersfoort bevindt zich op het kruispunt van de voormalige Zuiderzee, de bosrijke Veluwe en het uitgestrekte polderlandschap van Eemland. Ontwikkelingen als het krimpende aantal agrariërs en de toenemende recreatiedruk vragen om regie op korte termijn. Daarom hebben Wing en Bureau Buiten, in opdracht van én met de gemeente Amersfoort, gewerkt aan een gebiedsagenda. De complexe ruimtelijke vraagstukken en het betrekken van verschillende gebiedspartijen maakten deze opdracht erg interessant.
Knelpunten en mogelijkheden
Wing heeft een landschapsanalyse uitgevoerd om de huidige situatie, knelpunten en kansen in beeld te brengen. Bureau Buiten heeft de betrokken partijen in het gebied in beeld gebracht en de recreatieve (on)mogelijkheden onderzocht. Vervolgens hebben we gezamenlijk de opgaven en kansen vertaald naar een visie met doelstellingen en prioriteiten voor de komende vijf jaar.
Contrast en spanning
In het Buitengebied West is er een groot contrast tussen de noordelijke open polder en het door houtwallen en hagen doorregen kleinschalige landschap met landgoederen in het zuiden. De afwisselende omgeving trekt vogelspotters, families, wandelaars, hardlopers en fietsers. De lokale bewoners ondervinden echter hinder door geluidsoverlast en zwerfvuil. Op de intensief gebruikte wegen botsen verschillende weggebruikers met elkaar – soms letterlijk. En op zonnige dagen zwemmen mensen in de Eem, terwijl dit vanwege de veiligheid en waterkwaliteit niet wenselijk is.
Recreatie in goede banen
Na een uitvoerige landschaps- en beleidsanalyse, een reeks gesprekken met de betrokken partijen en een goed bezochte bewonersavond, presenteerden Wing en Bureau Buiten hun aanbevelingen. Door nieuwe verbindingen aan te leggen en weggebruikers te scheiden, worden bewoners en bezoekers beter en veiliger door het gebied geleid. Toegangspoorten, strategische rustplekken, meer kleine landschapselementen en toegankelijker erfgoed, zullen de recreatiestromen in betere banen leiden. Extra handhaving en bewegwijzering brengen de rust voor de bewoners terug.
Vrijkomende agrarische bebouwing
Verder komt er agrarische bebouwing in het gebied vrij doordat er boeren stoppen. Om leegstand te voorkomen kunnen inwoners gebruik maken van gemeentelijke- en provinciale regelingen voor (nieuw)bouw en functieverandering. In de gebiedsagenda hebben we de bestaande regelingen overzichtelijk weergegeven en advies gegeven over aanpassingen en nieuwe regelingen. Bijvoorbeeld om een duidelijk onderscheid in het beleid te maken tussen het noordelijke en het zuidelijke gebiedsdeel. Het zuidelijke deel kent namelijk meer mogelijkheden voor (nieuw)bouw en functieverandering, en landschappelijke inpassing daarvan (zie afbeelding).
Richtlijnen landschappelijke inpassing zuidelijk deel Buitengebied-West (Wing, Nina Meijer).
Op korte en lange termijn
Uiteindelijk ligt er een breed gedragen gebiedsagenda met aandacht voor het landschap en de gebruikers ervan. Deze biedt een aanpak en uitvoeringsprogramma voor enkele belangrijke opgaven op korte termijn. De gemeente kan in de volgende stap de projecten nader vormgeven en maatregelen uitvoeren.
De lange termijn vraagt om een bredere visie op de grote transities, zoals de landbouw- en energietransitie. En dat zonder de kwaliteiten en identiteit van het gebied uit het oog te verliezen.
Samenwerkingspartner
Bureau Buiten