Waar liggen kansen voor de ontwikkeling van de verschillende vormen van kringlooplandbouw? Wat kan waar? Wing ontwikkelde voor de Regio Noordoost Brabant (RNOB) een methodiek met kansenkaarten die dat inzichtelijk maakt voor gemeente Land van Cuijk. De kaarten zijn bedoeld om gesprekken over gebiedsontwikkeling in het buitengebied te ondersteunen.
De RNOB wil vanuit een realistisch perspectief de toekomst tegemoet treden. De regio streeft naar een helder handelingsperspectief voor de betrokken overheden, agrarische ondernemers en andere direct betrokkenen. Zodat zij gezamenlijk de transitie van landbouw naar kringlooplandbouw kunnen inzetten. Bij kringlooplandbouw zijn het bodem- en watersysteem de leidende uitgangspunten. Op basis van deze uitgangspunten vroeg De regio Wing om een methodiek voor kansenkaarten te ontwikkelen.
Ruimtelijke analyse
Met de uitkomsten van een verkennende workshop als basis in een aantal werksessies de methodiek verder uitgewerkt. Dit deden we door de negen SPLENDID-typen voor kringlooplandbouw, ontwikkeld door Martha Bakker en collega’s met Noord-Brabantse partners, te combineren met een ruimtelijke analyse aan de hand van de lagenbenadering. De lagenbenadering verdeelt de ruimte in lagen: de fysieke ondergrond, de boven- en ondergrondse netwerken, de occupatielaag met de menselijke activiteiten, de stuurlaag met plannen, wetten en regels en de immateriële laag waarin mensen betekenis geven aan de ruimte. De eisen die de verschillende vormen van kringlooplandbouw aan de omgeving stellen, zijn gecombineerd met de feitelijke situatie van het bodem- en watersysteem en de informatie uit de andere lagen. Zoals: welke kansen en knelpunten ontstaan vanuit de beleidskeuzen die voor natuur en landschap zijn gemaakt? Per type kringlooplandbouw maakten we een kaart die laat zien waar dit type juist wel of niet kansrijk is.
Praatplaten
De methodiek vormt de basis voor gebiedsdialogen met betrokkenen. Op de kansenkaarten is niks vastgelegd; ze zijn geen beleid. Ze zijn bedoeld als op feiten gebaseerde ‘praatplaten’ op basis waarvan partijen gezamenlijk de dialoog kunnen voeren, ook wel joint fact finding genoemd. Ze bieden gedeelde informatie aan agrosector en beleidspartijen. Daarnaast kan de methodiek gebruikt worden als input voor omgevingsvisies en programma’s voor landbouwontwikkeling en gebiedsgerichte aanpakken.
Samen doorontwikkelen
We ontwikkelden de kansenkaarten samen met experts en regionale spelers, als de deelnemende gemeentes en het waterschap, de ZLTO, Dierenbescherming, Staatsbosbeheer, Agroproeftuin de Peel, en de HAS. Als voorzet hebben we als bureau bepaalde keuzes ingevuld, zoals bijvoorbeeld hoe breed de overgangszone tussen natuur en landbouw moet zijn of de afstand tot geschikte infrastructuur. In de vervolgstap van de gebiedsdialoog kunnen de gemeente Land van Cuijk en de lokale betrokkenen deze zelf verder invullen en uitwerken. Andere vervolgstappen kunnen zijn het uitwerken van kaarten voor de rest van de regio, het doorontwikkelen van de methodiek met (jonge) agrarische ondernemers en het verder invullen en uitwerken van de verschillende dimensies als bijvoorbeeld overgangszones, afstand tot infrastructuur, nabijheid van cultuurhistorische waarde met verschillende gebruikers.
Samenwerkingspartners
Dillen Bruil en Willem Rienks (ROM3D)