Zorgen dat veel voorkomende planten- en diersoorten ook veel blijven voorkomen. Dat is het uitgangspunt voor basiskwaliteit natuur. Wetenschappers schreven een advies hoe organisaties en overheden dit kunnen bewerkstelligen. Maar hoe zorg je ervoor dat dit in de praktijk gaat werken? Wing bracht in beeld welke behoeften gemeenten hebben als het gaat om BKN toepassen in de praktijk.
Veel natuurbeleid is erop gericht om zeldzame planten- en diersoorten te behouden en beschermen. Het is echter minstens zo belangrijk dat nu nog veel voorkomende soorten ook in de toekomst blijven floreren. Dat kan door te zorgen dat de omstandigheden die deze soorten nodig hebben niet alleen in natuurgebieden, maar eveneens in het landelijk en stedelijk gebied op orde zijn. Om dit voor elkaar te krijgen, ontwikkelde de Vogelbescherming het concept basiskwaliteit natuur (BKN) en werkte een groep wetenschappers dit verder uit in een adviesrapport, ‘Op weg naar Basiskwaliteit Natuur’.
BKN met gemeenten
De afgelopen jaren is veel onderzoek gedaan en getest hoe BKN vorm kan krijgen. In het traject ‘BKN met gemeenten’ bracht Wing in beeld welke behoeften gemeenten hebben als het gaat om de toepassing van BKN in de praktijk. Hiervoor keken we waar gemeenten op dit moment tegenaan lopen en welke hulpmiddelen of randvoorwaarden aan deze behoeften kunnen voldoen. Dit traject kreeg vorm in samenwerking met de vier grote, stedelijke gemeenten Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam, aangevuld met Amersfoort en Ede. We verkenden door middel van een enquête en verdiepende werksessies de behoeften en keken hoe deze behoeften kunnen worden ingevuld. Deze ‘behoeftenscan’ hebben we vervolgens aangevuld met de blik van kleine(re) en plattelandsgemeenten.
De behoeften liggen op een breed scala aan componenten: inhoudelijke kennis en kennisoverdracht; organisatorische, financiële en bestuurlijke vraagstukken, borging en communicatie. Een aantal van de benoemde acties is tijdens het traject direct opgepakt. Zo was één van de genoemde hulpmiddelen een overzicht van gidssoorten. Een aantal gemeenten werkt deze momenteel samen uit. Een andere behoefte bleek bestuurlijk draagvlak. De gemeente Amersfoort ging hiermee aan de slag met een presentatie over BKN in een raadsvergadering (klik op 2 Raadszaal, bij minuut 32:53). Tot slot heeft het gezamenlijk werken aan de behoeften er alvast toe geleid dat het netwerk rondom BKN is vergroot.
Wing vatte de resultaten van het traject, incl. een advies over het vervolg, samen in de notitie ‘Behoeften gemeenten Basiskwaliteit Natuur’.
Eerder:
Experimenteren met BKN
Aan het traject met gemeenten gingen eerdere ontwikkelingen vooraf. Het wetenschappelijke adviesrapport over BKN leidde tot experimenten in de praktijk. Maar hoe kan dat eruit komen te zien? En wat zijn dan belangrijke aandachtspunten? Wing begeleidde het traject waarin we op zoek gingen naar de antwoorden hierop, resulterend in een advies hoe deze experimentele fase in te vullen. Hierbij is het de bedoeling om de experimenten zoveel mogelijk te laten aansluiten bij al lopende initiatieven en pilots.
Werkateliers
In een eerste werkatelier gingen we met een brede groep betrokkenen in gesprek over vragen als: Hoe zouden de experimenten eruit moeten zien? En op basis van welke criteria kunnen we een selectie van experimenten maken? We vroegen medewerkers van de verschillende overheden, terreinbeherende organisaties, soortenorganisaties, bedrijfsleven, wetenschappers en dwarsdenkers om met ons mee te denken. Dat leidde tot een conceptadvies dat we in een tweede werkatelier met de deelnemers toetsten aan concrete casussen. We bekeken hoe de adviezen in de praktijk uit zouden pakken en scherpten met die inzichten ons advies verder aan.
Aan de slag
In het advies doen we verschillende aanbevelingen, waaronder het opzetten van een subsidieregeling voor al lopende initiatieven, het ontwikkelen van een Community of Practice en het uitvoeren van een beleidsscan. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gaat hier nu mee aan de slag.
Beleidsscan
Als vervolg op het advies heeft Wing een beleidsscan uitgevoerd naar de mogelijkheden om BKN te verbinden aan bestaand beleid. Binnen het brede palet aan kansen dat in beeld is gebracht, adviseren wij om in de vervolgstappen de focus te leggen op de domeinen landbouw, woningbouw, energie en klimaatadaptatie. Bij deze domeinen is ofwel de meeste winst te behalen voor BKN ofwel aanvullende aandacht nodig omdat anders BKN vergeten wordt. Daarnaast formuleerden we aandachtspunten voor de doorontwikkeling van BKN.
Download het advies ‘Invulling experimentele fase Basiskwaliteit Natuur‘.
Download de ‘Beleidsscan Basiskwaliteit Natuur‘.
Download de ‘Notitie Behoeften gemeenten Basiskwaliteit Natuur‘.