Het Veerse Meer is belangrijk voor bewoners, recreanten, natuurliefhebbers en ondernemers. De provincie Zeeland en de omliggende gemeenten hebben een gebiedsvisie opgesteld die recht doet aan de economische, ecologische en maatschappelijke betekenis van het gebied. Wing hielp hen om een breed gedragen toekomstperspectief te ontwikkelen via een participatiemarathon en ruimtelijk ontwerp.
In het hart van Zeeland ligt het Veerse Meer. De overheid wil het gebied verder ontwikkelen, het karakter ervan beschermen én zorgen dat het toegankelijk blijft voor alle gebruikers. Een kernteam met daarin de provincie Zeeland, de gemeenten Goes, Noord-Beveland, Veere en Middelburg, het Waterschap Scheldestromen en Rijkswaterstaat, werkte daarom aan een gebiedsvisie voor het Veerse Meer. Wing ondersteunde het team door onder meer het participatietraject te organiseren met inwoners, ondernemers, verenigingen, maatschappelijke organisaties en overheden. Ook verzorgde Wing een landschapsanalyse als basis voor de gebiedsvisie.
Algemeen én gebiedsgericht
In de eerste fase lag de focus op de hoofdlijnen. Zo stelde het kernteam de algemene principes voor ruimtelijke kwaliteit en economische ontwikkelingen rondom het Veerse Meer vast. Verder bekeek het team welke gebieden en punten extra aandacht vereisen en wat de voorwaarden voor overgangsrecht zijn voor lopende projecten. In de tweede fase resulteerde dit in een gebiedsgerichte en lokale aanpak, waarin eveneens is opgenomen wie de regie voor wat krijgt.
Participatiemarathon
Alle belanghebbenden moesten nauw bij de totstandkoming van de gebiedsvisie worden betrokken. Het was een uitdaging om dit goed vorm te geven, ook in relatie tot de besluitvorming door Provinciale Staten en de gemeenteraden. Het traject begon met een startbijeenkomst en ontwerpateliers. Uiteindelijk mondde het uit in een heuse participatiemarathon met vier gemeentelijke werkbijeenkomsten in twee weken tijd. Deze avonden in februari 2020 waren druk bezocht door veertig tot honderd belanghebbenden elk; in totaal waren er circa 500 deelnemers. In werkgroepen over de bebouwde omgeving, natuur-, milieu- en landschapskwaliteit, en waterrecreatie, visserij en binnenvaart gingen de deelnemers inhoudelijk aan de slag. Daarnaast discussieerden ze over de verhouding tussen participatie en besluitvorming.
Vanwege COVID-19 hebben we het vervolg van het participatietraject grotendeels digitaal vormgegeven met webinars, online werksessies en digitale consultatie. Gelukkig verminderde dat de al opgebouwde betrokkenheid geenszins.
Ruimtelijk ontwerp
Toen het kernteam in de tweede fase de algemene hoofdlijnen uitwerkte in een gebiedsgerichte en lokale aanpak, bleek de inzet van ruimtelijk ontwerp cruciaal. Het maakte de uitgangspunten en keuzes concreet door ze op kaart te zetten. En het hielp enorm om echt vanuit het gebied met haar rijke geschiedenis te gaan denken. Hieruit vloeiden zes gebiedstypologieën voort, namelijk Veerse Meer – water, natuuroevers en -eilanden, open agrarisch gebied, dagrecreatieve oever, dammen en bebouwde oever. Deze vormen de leidraad voor toepassing van de basisprincipes uit de gebiedsvisie.
Landschapsanalyse
Als ruimtelijke basis voor de gebiedsvisie heeft Wing een landschapsanalyse voor het Veerse Meer ontwikkeld. Aan de hand van de ontwikkelingsgeschiedenis, de landschapskarakteristieken en het landschapsplan van de vooraanstaande landschapsarchitect Nico de Jonge voor het Veerse Meer, brachten we daarin zowel de kernkwaliteiten als knelpunten in het landschap in beeld. Vervolgens boden we handreikingen om het landschap te versterken en zelfs verder te ontwikkelen met het oog op grote opgaven zoals klimaatverandering, verzilting, natuurontwikkeling en de bosopgave. De landschapsanalyse laat zien hoe verleden, heden en toekomst nauw met elkaar verbonden zijn.
Rondje Veerse Meer
Voor het hele proces putte Wing uit haar schat aan ervaring met participatietrajecten, ruimtelijk ontwerp en complexe bestuurlijke projecten. Maar ook als strategisch adviseur en gezaghebbende maar onafhankelijke gespreksleider. Daarnaast heeft Wing verscheidene keren een rondje langs het Veerse Meer gemaakt om veel van de projecten en gebieden te bezoeken, om zo het gebied goed in de vingers te krijgen. De gebiedsvisie gaat tenslotte om het lokale karakter van het Veerse Meer en dat kun je het beste zelf ervaren.